Doktorzy Honoris Causa

Nadia Boulanger urodziła się w Paryżu jako córka francuskiego kompozytora Ernesta Boulangera (1815–1900) i rosyjskiej arystokratki Raissy Myshetskiej (1856–1935). Wykształcenie muzyczne uzyskała w Konserwatorium Paryskim, gdzie studiowała kompozycję u Charles’a-Marie Widora i Gabriela Fauré, organy u Louisa Vierne’a i Felixa Alexandre’a Guilmanta oraz fortepian u Paula Vidala.

Poświęciła się pracy pedagogicznej, stając się z czasem jednym z najwybitniejszych pedagogów kompozycji w XX wieku. Prowadziła działalność pedagogiczną we Francji i w Stanach Zjednoczonych. W latach 1920–1939 była profesorem kompozycji, dyrygentury i historii muzyki w École Normale de Musique w Paryżu. Wykładała również w Konserwatorium Paryskim i w Konserwatorium Amerykańskim w Fontainebleau (w latach 1921–1950 pełniła tam funkcję dyrektora). W latach 1939–1946 wykładała kompozycję w USA. Ponadto prowadziła także prywatne lekcje kompozycji i analizy dzieła muzycznego.

Obok działalności pedagogicznej i kompozytorskiej zajmowała się także wykonawstwem. Działała głównie jako dyrygent, występując w krajach europejskich i USA. Dyrygowała również w 1967 roku w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Podczas swojego pobytu Polsce poprowadziła wykłady otwarte w Państwowych Wyższych Szkołach Muzycznych w Warszawie i Krakowie. Wykonywała dzieła od baroku do współczesności, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki dawnej, dzieł swoich uczniów oraz twórczości Gabriela Fauré. Przyczyniła się do rozpowszechnienia muzyki tego kompozytora, zwłaszcza jego Requiem. Wykonywała także i popularyzowała dzieła swojej siostry, Lili Boulanger (1893–1918).

Ponadto prowadziła działalność publicystyczną i popularyzatorską. Jako krytyk muzyczny współpracowała m.in. z redakcjami „Monde Musical”, „Spectateur” i „Revue Musicale”. Pełniła także zaszczytną funkcję dyrektora muzycznego Księstwa Monako. Z parą książęcą utrzymywała bliski kontakt. W 1956 roku zajmowała się oprawą muzyczną uroczystości zaślubin księcia Rainiera z aktorką Grace Kelly. Tam również obchodziła uroczyście swój jubileusz 80-lecia urodzin. Do jej bliskich przyjaciół należeli m.in. Igor Strawinski i Paul Valéry.

Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej jury VI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie w 1960 roku.

1967 – tytuł doktora honoris causa Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie

fot. Autorstwa Edmond Joaillier (1886-1939) - Ten plik jest pochodną pracą: Nadia Boulanger 1925.jpg, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=111714663

źródło: wikipedia

Kazimierz Sikorski (ur. 28 czerwca 1895 w Zurychu, zm. 23 lipca 1986 w Warszawie) – polski kompozytor i teoretyk muzyki, członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w 1958 roku. Ojciec kompozytora Tomasza Sikorskiego (1939–1988).
W 1914 roku ukończył Gimnazjum Mariana Rychłowskiego w Warszawie. W latach 1911–1919 studiował kompozycję u Felicjana Szopskiego w Wyższej Szkole Muzycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Studiował też prawo i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim oraz muzykologię u Adolfa Chybińskiego na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.

W latach 1921–1925 wykładał harmonię, kontrapunkt, solfeż, formy muzyczne i instrumentoznawstwo w Konserwatorium Muzycznym Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi. W 1925 otrzymał stypendium Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i rozpoczął studia w Paryżu u Nadii Boulanger. Po powrocie do kraju pracował w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu (1926–1927) i w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie (1927–1939).

Był członkiem założycielem Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich, w latach 1928–1930 zastępcą prezesa Sekcji Polskiej Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.

W czasie II wojny światowej, w latach 1940–1944 był dyrektorem Staatliche Musikschule w Warszawie (pełniącej funkcję nieczynnego Konserwatorium). Po wojnie od roku 1945 był profesorem harmonii, kontrapunktu i kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, a w 1954 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie już od roku 1951 wykładał na Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej.

Był przewodniczącym jury podczas VIII (1970) i IX Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (1975).

W roku 1975 Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna w Warszawie nadała mu stopień doktora honoris causa.

fot. Autorstwa Nieznany - Narodowe Archiwum Cyfrowe, Sygnatura: 1-K-6912-2, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15664442

źródło: wikipedia

Stefan Śledziński-Lidzki ps. „Lidzki”, „Orzechowski” (ur. 8 sierpnia 1897 w Żytomierzu, zm. 19 czerwca 1986 w Warszawie) – polski muzykolog i pedagog, major kapelmistrz Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach Legionów Polskich, używając pseudonimu „Lidzki”. Kształcił się w Liceum Muzycznym Lucjana Marczewskiego w Warszawie. W latach 1916–1921 studiował filologię polską i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, od 1922 kompozycję u Romana Statkowskiego i dyrygenturę pod kierunkiem Henryka Melcera w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie (dyplom w 1924).

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1922 roku i 1672. lokatą w korpusie oficerów piechoty. W 1923 roku pełnił służbę w Departamencie I Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisku kierownika referatu, pozostając oficerem nadetatowym 63 pułku piechoty w Toruniu. Z dniem 1 marca 1925 roku został przydzielony do macierzystego pułku, a w kwietniu tego roku przeniesiony do 1 pułku piechoty Legionów w Wilnie. 2 kwietnia 1929 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1929 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów administracji, grupa kapelmistrzów. Był kapelmistrzem orkiestry 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w Warszawie. We wrześniu 1935 został przeniesiony w stan spoczynku. Po odejściu z wojska w 1934 roku został kierownikiem działu muzycznego na Wydziale Sztuki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

W czasie powstania warszawskiego pełnił służbę w sztabie Obwodu I Śródmieście AK posługując się pseudonimem „Orzechowski”.

Profesor przedwojennego Konserwatorium Warszawskiego, a po wojnie m.in. dyrygent Filharmonii Bałtyckiej, wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie i Akademii Muzycznej w Gdańsku. Główny redaktor Małej Encyklopedii Muzyki (I wyd. 1968).

źródło: wikipedia

Artur Rubinstein (ur. 28 stycznia 1887[1] w Łodzi, zm. 20 grudnia 1982 w Genewie) – polski pianista pochodzenia żydowskiego.

W swojej ponad 80-letniej karierze pianisty wystąpił ponad 6000 razy. Jeden z najwybitniejszych wirtuozów fortepianu XX wieku i odtwórca muzyki autorstwa Fryderyka Chopina, Johannesa Brahmsa, Franza Schuberta, Roberta Schumanna, Antonína Dvořáka, Siergieja Rachmaninowa i Karola Szymanowskiego. Występował z wieloma uznanymi orkiestrami i dyrygentami oraz grał m.in. z Pau Casalsem, Jacques’em Thibaudem i Romanem Totenbergiem.

Artur Rubinstein urodził się 28 stycznia 1887 w Łodzi jako najmłodsze z siedmiorga dzieci w średnio zamożnej rodzinie żydowskiej. Jego ojciec, Izaak Rubinstein, był właścicielem niewielkiej fabryki tekstylnej, zaś matka, Felicja z domu Heiman, zajmowała się domem. Od dziecka przejawiał uzdolnienia muzyczne, już w wieku siedmiu lat wystąpił w koncercie charytatywnym. Pierwsze lekcje gry na fortepianie pobierał u Adolfa Prechnera w Łodzi. Później rodzice wysłali go do Warszawy, gdzie został uczniem Aleksandra Różyckiego. W 1897 wyjechał do Berlina, w którym uczył się w Wyższej Szkole Muzycznej i pobierał lekcje gry na fortepianie u Karla Heinricha Bartha. Jego opiekunem był dyrektor akademii, Joseph Joachim. W czasie studiów wiele koncertował przed berlińską publicznością, debiutował 1 grudnia 1900 w berlińskiej Beethoven-Saal. W kwietniu 1902 koncertował w Filharmonii Warszawskiej pod batutą Emila Młynarskiego. W 1902, z polecenia Joachima, zaprezentował się Ignacemu Janowi Paderewskiemu w Szwajcarii, zyskując jego przychylność i uznanie. W 1904 przeniósł się do Paryża, gdzie w tym samym roku zaliczył uważany za początek jego międzynarodowej kariery występ, na którym zagrał m.in. Koncert fortepianowy f-moll i Etiudę op. 10 nr 2 Fryderyka Chopina oraz Koncert fortepianowy g-moll Camille’a Saint-Saënsa. Później odbywał liczne tournées po Stanach Zjednoczonych (1906), Europie i Ameryce Południowej. Wielokrotnie koncertował też w Polsce – w Łodzi, Warszawie, Lwowie, Krakowie i Zakopanem. W czasie I wojny światowej występował na rzecz Czerwonego Krzyża i Polski.

W 1932 poślubił córkę polskiego dyrygenta, Emila Młynarskiego – Anielę. W 1933 w Buenos Aires w Argentynie urodziła się Eva Rubinstein. W 1939 Rubinsteinowie opuścili Europę i zamieszkali w Stanach Zjednoczonych. Podczas II wojny światowej Artur Rubinstein występował na koncertach charytatywnych, w tym na rzecz polskich uchodźców, a także wspierał Polaków materialnie. Publicznie namawiał Amerykanów do przystąpienia do wojny, podkreślając przy tym ogromny wojskowy wysiłek Polski.

Rubinstein stracił z rąk Niemców prawie całą rodzinę w czasie II wojny światowej. Na znak protestu przeciwko zbrodniom niemieckim nigdy nie wystąpił z żadnym koncertem ani w RFN, ani w NRD. 13 maja 1945, podczas koncertu w operze w San Francisco dla delegatów i gości Konferencji Pokojowej, na której powołano do życia Organizację Narodów Zjednoczonych, wobec braku polskiej flagi wśród rzędu flag państw (polska delegacja była nieobecna na Konferencji z powodu braku zgody Józefa Stalina), wyraził oburzenie i ostentacyjnie zagrał Mazurka Dąbrowskiego. Występ poprzedził słowami:
W tej sali, w której zebrały się wielkie narody, aby uczynić ten świat lepszym, nie widzę flagi Polski, za którą toczono tę okrutną wojnę i dodał: A więc teraz zagram polski hymn narodowy.

Za to zachowanie Rubinstein otrzymał od amerykańskiej Polonii („w imieniu milionów Polaków w USA”) dyplom Polskiej Ligi Sztuk Pięknych w Pittsburghu.

W 1946 uzyskał obywatelstwo Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w tym kraju, jednak nigdy nie zerwał związków z Polską. Do końca życia posługiwał się przy tym nienaganną polszczyzną. Po II wojnie światowej Polskę odwiedził siedem razy, po raz pierwszy w 1958, dając koncerty w Krakowie i Warszawie. W 1960 był honorowym przewodniczącym jury podczas VI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Podczas otwarcia konkursu 22 lutego 1960 wykonał Koncert fortepianowy f-moll Fryderyka Chopina i II Koncert fortepianowy B-dur Johannesa Brahmsa z udziałem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Witolda Rowickiego. W 1966 zainaugurował z kolei 10. Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. W 1975 wystąpił na koncercie jubileuszowym z okazji 60-lecia Filharmonii Łódzkiej. Po raz ostatni publicznie wystąpił w maju 1976 w Wigmore Hall w Londynie, natomiast w 1979 ostatni raz odwiedził Polskę, w tym Łódź i Warszawę. W warszawskiej cukierni Andrzeja Bliklego przy ul. Nowy Świat znajdują się zdjęcia pamiątkowe z wizyty artysty. Polskie Nagrania „Muza” wydały wówczas płytę z jego koncertem z 1960.

Rubinstein otrzymał też tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie).

W 1971 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning.

Artur Rubinstein był wielkim miłośnikiem cygar. Do czasu rewolucji komunistycznej miał nawet własną plantację tytoniu na Kubie.

Przyjaźnił się między innymi z Karolem Szymanowskim, Pablem Picassem i Grzegorzem Fitelbergiem.

Zmarł 20 grudnia 1982 w Genewie. Urna z jego prochami pochowana jest niedaleko Jerozolimy na zboczu góry Orah.

fot. Autorstwa photo©ErlingMandelmann.ch, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11471453

źródło: wikipedia

Igor Fiodorowicz Bełza,  (ur. 8 lutego 1904 w Kielcach, zm. 5 stycznia 1994 w Moskwie) – rosyjski muzykolog i kompozytor.
Był synem Polaka i Rosjanki. Studiował w Konserwatorium Kijowskim u Borysa Latoszynskiego, następnie w latach 1925–1941 był wykładowcą tejże uczelni. Od 1942 do 1949 roku wykładał w Konserwatorium Moskiewskim. Od 1954 roku był pracownikiem Akademii Nauk ZSRR, gdzie w 1961 roku został profesorem Instytutu Słowianoznawstwa. Komponował symfonie i inne utwory orkiestrowe, utwory kameralne i fortepianowe, a także muzykę filmową. Był członkiem Towarzystwa im. Fryderyka Chopina i Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Doktor honoris causa Uniwersytetu Karola w Pradze (1967).

W swojej pracy naukowej zajmował się muzyką krajów słowiańskich, ze szczególnym uwzględnieniem muzyki polskiej. Na podstawie badań archiwalnych opublikował ponad 60 nieznanych wcześniej utworów polskich, w tym kompozycje Michała Kleofasa Ogińskiego, Feliksa Ostrowskiego i Marii Szymanowskiej. Opublikował liczne prace, m.in. Istorija polskoj muzykalnoj kultury (3 tomy, Moskwa 1954–1972; polski przekład pierwszych 2 tomów pt. Między oświeceniem i romantyzmem. Polska kultura muzyczna w początkach XIX w., Kraków 1961), Oczierki nazwitija czeszskoj muzykalnoj klassiki (Moskwa 1951), F. F. Chopin (Moskwa 1960), a także szereg prac monograficznych poświęconych m.in. Mieczysławowi Karłowiczowi, Marii Szymanowskiej, Antonínowi Dvořákowi i Michałowi Kleofasowi Ogińskiemu.

W 2015 roku w Muzeum Narodowym w Kielcach odsłonięto poświęconą mu tablicę.

źródło: wikipedi

Witold Roman Lutosławski (ur. 25 stycznia 1913 w Warszawie, zm. 7 lutego 1994 tamże) – polski kompozytor, dyrygent, pianista. Kawaler Orderu Orła Białego. Jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów XX wieku.

Jego zainteresowanie muzyką miało swe korzenie w dzieciństwie i tradycji rodzinnego muzykowania. Komponował już w wieku 9 lat – w 1922 napisał Preludium na fortepian. Później uczył się gry na skrzypcach u Lidii Kmitowej i gry na fortepianie oraz uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W 1928 rozpoczął naukę kompozycji u Witolda Maliszewskiego.

W 1931 zdał w „Batorym” maturę, po czym podjął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim – przerwane po roku z powodu nadmiaru zajęć w konserwatorium. Tam podjął studia w klasie kompozycji pod kierunkiem W. Maliszewskiego i fortepianu u Jerzego Lefelda – ukończył je w 1937.

Bezpośrednio po wojnie Lutosławski podjął pracę w Polskim Radiu, a także włączył się w odbudowę życia muzycznego. Od 1945 działał we władzach Związku Kompozytorów Polskich, z czego wycofał się w 1948, nie akceptując coraz większych wpływów socrealizmu.

W latach 50. zarabiał na życie komponując muzykę teatralną i radiową oraz piosenki. Namówiony przez Władysława Szpilmana, skomponował 35 piosenek tanecznych – fokstrotów, walców, tang i slowfoxów. Piosenki przez niego napisane wykonywali m.in.: Olgierd Buczek, Mieczysław Fogg, Ludmiła Jakubczak, Kalina Jędrusik (szwagierka kompozytora, gdyż była żoną S. Dygata), Jerzy Michotek, Sława Przybylska, Hanna Rek, Irena Santor, Rena Rolska, Violetta Villas.

Od początku związany był z festiwalem „Warszawska Jesień”. Jako jedyny uczestniczył w pracach komisji repertuarowej festiwalu nieprzerwanie przez 37 lat, a w latach 1960–1965 był jej pierwszym przewodniczącym. Był też najczęściej grywanym za życia polskim kompozytorem (49 razy) i pierwszym, którego uhonorowano wieczorem autorskim (w 1973)[11]. Kierował również Towarzystwem Muzyki Współczesnej, którego działalność na parę lat umożliwiła postalinowska „odwilż”. Działał w Związku Kompozytorów Polskich (1954-67 i 1971-73 przewodniczył komisji kwalifikacyjnej), pełnił rozmaite funkcje przy Polskim Wydawnictwie Muzycznym, Ministerstwie Kultury i Sztuki. Jako członek Międzynarodowej Rady Muzycznej przy UNESCO spowodował, że w 1969 z jego inicjatywy przyjęto pierwszą ustawę potępiającą nadużywanie muzyki w miejscach publicznych i prywatnych, jako naruszenie prawa człowieka do spokoju i ciszy. Do problemu tego powracał wielokrotnie, uważając, że muzyka dobiegająca zewsząd i ciągle nie tylko męczy, ale także tępi wrażliwość na prawdziwą muzykę.

Lutosławski zadebiutował Wariacjami symfonicznymi w 1939. Spośród wielu utworów użytkowych napisanych w dekadzie powojennej do dzisiaj utrzymują się w repertuarze jego pedagogiczne utwory fortepianowe (Melodie ludowe i Bukoliki) oraz piosenki dla dzieci, których napisał ponad 40 (m.in. Spóźniony słowik, O panu Tralalińskim do słów Juliana Tuwima i cykl Słomkowy łańcuszek). Pisane od 1945, nawiązywały w oryginalny sposób do polskiego folkloru, będąc jakby naturalną reakcją na zakaz wykonywania polskiej muzyki i zwalczanie polskości w latach okupacji. W 1948, po wielu latach pracy, Lutosławski przedstawił ekspresjonistyczną I Symfonię, którą jednak po wprowadzeniu socrealizmu uznano za formalistyczną i wycofano z repertuaru. Zajmując się głównie twórczością użytkową, w następnych latach Lutosławski pracował nad kolejnym utworem orkiestrowym. Ukończony w 1954 Koncert na orkiestrę jest do dzisiaj najczęściej wykonywanym jego utworem.

Charakterystyczna dla dojrzałych dzieł Lutosławskiego stała się forma oparta na dwóch częściach: wstępnej, stanowiącej jakby przygotowanie oraz głównej – bardziej rozbudowanej. Tak skonstruowana jest II Symfonia, Livre pour orchestre i Kwartet smyczkowy. Epizody przygotowujące, albo pozwalające słuchaczowi na chwilowe odprężenie są z zasady aleatoryczne, natomiast główne, wymagające od słuchacza większej uwagi, są skomponowane tradycyjnie.

W latach osiemdziesiątych Lutosławski skomponował trzy utwory, których tytuły odnosiły się do zastosowanej w nich techniki polegającej na tym, że kolejne frazy nie następowały po kolei, lecz nakładały się. Lutosławski nazwał tę technikę „łańcuchową”. Łańcuch I przeznaczony jest na 14 instrumentów, Łańcuch III dla wielkiej orkiestry, a Łańcuch II zamówiony został przez Paula Sachera dla Anne-Sophie Mutter i właściwie jest koncertem skrzypcowym.

Powstał wtedy również Koncert fortepianowy, napisany dla Krystiana Zimermana i nawiązujący do romantycznej wirtuozerii, a zwłaszcza do Chopina.

Ostatnie utwory to cykl 9 pieśni Chantefleurs et Chantefables, w których przeplatają się epizody bardzo liryczne z ilustracyjnymi, humorystycznie malującym zwierzęta (żółw, aligator, motyle). Ostatnim wielkim utworem Lutosławskiego jest IV Symfonia.

W dorobku Lutosławskiego przeważają utwory orkiestrowe i one są również najważniejsze w jego twórczości. Wirtuozowskie opanowanie orkiestry pozwala uznać go za najwybitniejszego symfonika w dziejach polskiej muzyki. Charakterystyczne dla brzmienia jego muzyki (zakorzenionego we francuskiej tradycji, co sam wielokrotnie podkreślał) są liczne kontrasty kolorystyczne oraz „zwiewne” i szybkie przebiegi.

.... więcej informacji na wikipedii

Tytuły doktora honoris causa przyznało mu w latach 1971–1993 15 uczelni, między innymi Uniwersytet Warszawski (1973)[26], Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (1980)[27], Uniwersytet Jagielloński (1984), Uniwersytet w Cambridge (1987) oraz Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina (1988). Był członkiem honorowym wielu stowarzyszeń oraz akademii artystycznych i naukowych w Polsce, Niemczech, USA, Anglii, Włoszech, Francji i Szwecji.

fot. wikipedia
źródło: wikipedia

Andrzej Panufnik (ur. 24 września 1914 w Warszawie, zm. 27 października 1991 w Londynie) – polski kompozytor i dyrygent, który wiele lat życia spędził na emigracji w Wielkiej Brytanii.

Andrzej Panufnik urodził się w Warszawie jako drugie dziecko znanego lutnika Tomasza i Matildy Thones – skrzypaczki pochodzenia angielskiego. Był bratem Mirosława Panufnika. Od najmłodszych lat wykazywał duże zainteresowanie muzyką i kompozycją, pierwsze lekcje fortepianu odbył dzięki swojej babci. Pomimo początkowych sprzeciwów ojca rozpoczął studia w Konserwatorium Warszawskim w klasie perkusji (po niezdanym egzaminie do klasy fortepianu), lecz szybko zmienił specjalizację na kompozycję i teorię muzyki.

Po skończeniu studiów z wyróżnieniem i w krótszym od przewidzianego czasie (1932–1936) kontynuował swoją muzyczną edukację u Feliksa Weingartnera (dyrygentura, 1938–1939) w Wiedeńskiej Akademii Muzycznej. Później spędził parę miesięcy w Paryżu i Londynie, gdzie studiował prywatnie i skomponował swoją pierwszą symfonię. W Londynie spotkał się ponownie z Weingartnerem, zmuszonym wcześniej podczas Anschlussu Austrii do opuszczenia kraju. Dyrygent ten namawiał go do zostania w Anglii z powodu zawieruchy politycznej, jednakże Panufnik zdecydował się na powrót do Polski.

Podczas okupacji Warszawy przez Niemców w czasie II wojny światowej Panufnik zarobkował razem z innym polskim kompozytorem i swoim przyjacielem Witoldem Lutosławskim w duecie fortepianowym, grając w kawiarniach stolicy. W tym czasie koncerty Polaków i inne większe zgromadzenia ludności były zabronione przez okupanta. Pomimo wojny nie zaprzestał komponowania – powstały wtedy pieśni podziemia (m.in. Warszawskie dzieci, ciesząca się dużą popularnością), Uwertura tragiczna. Na czas powstania warszawskiego razem z matką opuścili stolicę, zostawiając w mieszkaniu wszystkie partytury kompozytora. Po powrocie w 1945 okazało się, że jego nuty wprawdzie przetrwały wojnę, ale już nie lokatorów, którzy zajęli mieszkanie i palili nimi w piecu.

Po wojnie Panufnik przeniósł się do Krakowa, gdzie zajął się komponowaniem muzyki filmowej dla Wytwórni Filmów Wojskowych. W większości były to filmy propagandowe. Niedługo później został głównym dyrygentem Filharmonii Krakowskiej. Równocześnie starał się zrekonstruować utwory utracone podczas wojny, zaczynając od Uwertury tragicznej, którą jeszcze świeżo miał w pamięci. W dalszej kolejności odtworzył Trio fortepianowe, Polskie pieśni ludowe oraz pierwszą symfonię. Jednakże, problemy, na które natrafił podczas pracy z tą ostatnią, spowodowały, że postanowił skoncentrować się nad nowymi kompozycjami.

W latach 1946–1947 Panufnik był dyrektorem odradzającej się po wojnie Filharmonii Warszawskiej. Jednakże z powodu biurokratycznych problemów w zapewnieniu muzykom odpowiednich warunków (np. mieszkaniowych) w proteście zrezygnował. Równocześnie często koncertował, także za granicą, prowadząc m.in. Filharmoników Berlińskich.

W tym czasie powstał także Krąg kwintowy na fortepian (opublikowany jako Dwanaście miniatur), Nokturn na orkiestrę (zainspirowany nocnym niebem Londynu i rzeką Tamizą) oraz Sinfonia Rustica, której – pamiętając o wcześniejszych utraconych dwóch utworach – nie chciał nazwać nr 3.

W 1949 Prezydent RP Bolesław Bierut odznaczył go Orderem Sztandaru Pracy I klasy.

Panufnik został wiceprezesem nowo powstałego Związku Kompozytorów Polskich (ZKP), co dało mu możliwość spotkania z takimi kompozytorami jak Zoltán Kodály, Benjamin Frankel czy Alan Bush. Jednak z powodu politycznego charakteru tego stanowiska, miał poczucie uwikłania. Ponadto, nowa, komunistyczna władza coraz silniej ingerowała w wyznaczanie kierunków i granic sztuki. Podstawową i jedyną metodą dozwolonej twórczości artystycznej był wówczas socrealizm. Panufnik nie był członkiem partii i z władzą się nie identyfikował, więc zwrócił się do historycznej muzyki polskiej. Na podstawie tego materiału powstała wtedy Suita staropolska na orkiestrę smyczkową (1950).

Początkowo krytyka jego kompozycji, jako zbyt formalistycznych i nieprzystających do socrealizmu, odnosiła się do Nokturnu. Później także jego Sinfonia Rustica została zakazana, choć gremium, które o tym zadecydowało, wcześniej nagrodziło ten utwór w Konkursie kompozytorskim im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Równocześnie Panufnik zdobywał coraz większe uznanie za granicą, za co komunistyczne władze uhonorowały go odznaczeniami państwowymi.

W 1950 Panufnik był członkiem polskiej delegacji w Związku Radzieckim, która miała poznać radzieckie metody dydaktyczne. Podczas tej wizyty spotkał się on m.in. z Dmitrijem Szostakowiczem i Aramem Chaczaturianem. Podczas jednej z rozmów z pomniejszymi kompozytorami naciskano na Panufnika, aby zdradził nad czym pracuje, wtedy niezobowiązująco wspomniał o pomyśle napisania Symfonii pokoju. Po powrocie kompozytor został przeniesiony w spokojne otoczenie, aby napisać swój utwór. Powstała wtedy trzyczęściowa symfonia zakończona słowami poety, a zarazem jego przyjaciela Jarosława Iwaszkiewicza. Koncepcja pokoju przyjęta przez Panufnika raczej nie była zgodna z oczekiwaniami władz i spotkała się z ich chłodną reakcją.

Podczas pisania Symfonii pokoju poznał Irlandkę Marie Elizabeth O’Mahoney (zwaną również Scarlett ze względu na podobieństwo – zarówno charakteru, jak i wyglądu – do Scarlett O’Hary z powieści Margaret Mitchell Przeminęło z wiatrem). Pomimo tego, że spędzała właśnie miesiąc miodowy ze swoim trzecim mężem, bardzo wówczas popularnym pisarzem Adolfem Rudnickim, rozpoczęła romans z Panufnikiem. Wkrótce okazało się, że jest chora na epilepsję. Mówiło się też, że była związana z brytyjskim wywiadem. Mimo przeciwności, pobrali się w 1951, a niedługo później urodziła się im córka Oonagh. Odtąd kompozytor musiał utrzymać rodzinę, co skłoniło go do komponowania muzyki filmowej. W jednym z filmów wykorzystał ponownie polską muzykę dawną, a następnie użył stworzony tam materiał w utworze Concerto in modo antico.

W 1952 Panufnik skomponował Uwerturę heroiczną opartą na pomyśle z 1939, zainspirowany zmaganiem Polski z nazistowskim najazdem. Nie zdradzając jego znaczenia, zgłosił swój utwór w 1952 do przedolimpijskiego konkursu muzycznego w Helsinkach, który wygrał. Równocześnie, w kraju utwór oceniono jako zbyt formalistyczny. W 1952 otrzymał nagrodę państwową II stopnia.

Wiosną 1953 wyjechał z zespołem „Mazowsze” do Chin. Podczas pobytu w Chinach dowiedział się, że jego córka Oonagh utopiła się w czasie ataku padaczki kąpiącej ją żony. Jakiś czas po powrocie do Warszawy poproszono go o napisanie listu adresowanego do zachodnich muzyków, aby skłonić ich do poparcia polskiego ruchu pokoju. Panufnik odebrał to jako nawoływanie do szpiegowania dla Moskwy, co przepełniło czarę goryczy. W 1954 Panufnik nie był już w stanie pogodzić swego przywiązania do ojczyzny z pogardą dla muzycznej i ideologicznej polityki rządu. Postanowił wyemigrować do Wielkiej Brytanii, buntując się przeciw warunkom, w jakich polscy kompozytorzy musieli pracować. Żona Panufnika, której ojciec żył w Wielkiej Brytanii, łatwo uzyskała zgodę na wyjazd do Londynu i poprosiła polskich przyjaciół na emigracji o pomoc w przygotowaniu ucieczki męża. Panufnik wykorzystał wyjazd do Szwajcarii w roli dyrygenta. Pomimo stałej obserwacji przez polskie służby udało mu się pod osłoną nocy dojechać do lotniska w Zurychu. Taką wersję kompozytor podał po latach w swojej autobiografii, wyraźnie różną od materiałów MSW. Na wiele innych rozbieżności pomiędzy jego wspomnieniami z lat spędzonych w powojennej Polsce, a faktami wskazuje Magdalena Grochowska, dając wyraźnie do zrozumienia, iż Panufnik wybielał swoją przeszłość chcąc zasłużyć na miano ofiary komunizmu. Z takimi zarzutami polemizuje Jakub Ekier.

Po przylocie do Londynu Panufnik uzyskał azyl polityczny, wywołując tym międzynarodowe napięcia. Polski rząd uznał go za zdrajcę i w efekcie zakazał publikacji i wykonywania wszystkich jego dzieł oraz wymieniania nazwiska kompozytora w środkach masowego przekazu. Pomimo że przed opuszczeniem kraju środowisko muzyczne i władze komunistyczne uznawały Panufnika za jednego z najwybitniejszych kompozytorów i dyrygentów, po wyjeździe był on persona non grata aż do 1977.

Panufnik przybył do Wielkiej Brytanii właściwie bez środków do życia i początkowo utrzymywał się z okazjonalnych występów dyrygenckich. Nieoceniona okazała się pomoc zaprzyjaźnionych kompozytorów jak Ralph Vaughan Williams czy Arthur Benjamin. Panufnik był niezwykle wzruszony ich zawodową solidarnością. Jego przyjaciel, pianista Witold Małcużyński, pomógł mu znaleźć finansowy patronat. W życiu prywatnym nie układało się najlepiej – żona oczekiwała życia towarzyskiego i rozrywek, natomiast Panufnik potrzebował spokoju, aby móc komponować.

Podczas wizyty w USA uczestniczył w wykonaniu swojej Symfonii pokoju dyrygowanej przez Leopolda Stokowskiego. To wydarzenie skłoniło Panufnika do przekomponowania utworu napisanego, w ocenie autora, pod przymusem. Odrzucił m.in. części chóralne i zmienił tytuł na Sinfonia elegiaca. Wykonanie zmienionego utworu pod dyrekcją Leopolda Stokowskiego okazało się sukcesem.

W latach 1957–1959 jego sytuacja finansowa uległa poprawie, gdyż został głównym dyrygentem Orkiestry Symfonicznej w Birmingham. Jednakże przygotowanie i poprowadzenie pięćdziesięciu koncertów rocznie utrudniało znacząco działalność kompozytorską.

W 1957 Panufnik zakochał się w Winsome Ward. Rok później zdiagnozowano u niej chorobę nowotworową pogrążając ponownie kompozytora w rozpaczy. Powstały wtedy utwory: Koncert fortepianowy i Sinfonia sacra. W tym czasie poznał dwudziestoletnią Camillę Jessel i zatrudnił ją do prowadzenia korespondencji. Nowa asystentka zajęła się korespondencją kompozytora, dzięki czemu mógł poświęcić więcej czasu na tworzenie. W 1963 skończył nową wersję Sinfonia sacra i wygrał nią konkurs w Monako na najlepszy utwór orkiestrowy.

Po śmierci Winsome Ward w 1963 Panufnik i Jessel pobrali się[Chyba musiał się najpierw rozwieść ze Scarlett?] w listopadzie tego samego roku. Przeprowadzili się wówczas do domu niedaleko Tamizy w Twickenham (Greater London). Jego prace powstawały na zamówienie takich sław jak Leopold Stokowski (Universal Prayer), Yehudi Menuhin (Koncert skrzypcowy), czy Mstisław Rostropowicz (Koncert wiolonczelowy) oraz orkiestr z Londynu, Bostonu i Monte Carlo. Panufnik nie wrócił do Polski aż do 1990. W 1991 został odznaczony przez królową Elżbietę II tytułem szlacheckim. Zmarł w Twickenham. Pochowany na Richmond Cemetery w Londynie.

Jest doktorem honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

źródło: wikipedia

Tadeusz Wroński (ur. 1 kwietnia 1915 w Warszawie, zm. 15 stycznia 2000 tamże) – polski skrzypek, pedagog.

W 1934 zdał maturę w gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie. Rektor Akademii Muzycznej w Warszawie w latach 1973-1975 i twórca tamtejszego Instytutu Pedagogiki Muzycznej. Współzałożyciel Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków i Stowarzyszenia Polskich Artystów Lutników. Honorowy członek Stowarzyszenia Japońskich Pedagogów Smyczkowych. Absolwent klasy skrzypiec w Konserwatorium Warszawskim i Conservatoire Royale de Musique w Brukseli (dyplom z wyróżnieniem). Wieloletni wykładowca Indiana University School of Music w Bloomington w USA.

Doktor honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1955) i Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955).

fot. https://fundacjaskrzypce.pl/tadeusz-wronski/

źródło: wikipedia

Jean-Pierre Rampal (ur. 7 stycznia 1922 w Marsylii, zm. 20 maja 2000 w Paryżu) – francuski flecista. Jeden z najwybitniejszych wirtuozów tego instrumentu w XX wieku.

Był synem wybitnego flecisty i nauczyciela w marsylskim Konserwatorium – Józefa Rampala. Początkowo myślał o malarstwie, a nawet zgodnie z wolą ojca zaczął studiować medycynę. Kiedy jednak w 1943 r., na trzecim roku studiów, w czasie wojny miał opuścić rodzinną Marsylię, by podjąć pracę w wojskowym laboratorium medycznym w Paryżu – dowiedział się, że kandydaci zdający do konserwatorium otrzymują dwa tygodnie urlopu. Zdecydował się więc zdać egzamin i w rezultacie po kilku latach opuścił Konserwatorium w Paryżu z pierwszą lokatą.

Po wyzwoleniu Paryża Rampal wykonał w radio: „Koncert na flet” Jacques'a Iberta i został zaangażowany w orkiestrze Opéra de Vichy. W 1946, mając 24 lata, podpisał pierwszy kontrakt na tournée solowe. Od tego momentu występował już na całym świecie, pozostając jednak zawsze profesorem w Konserwatorium w Paryżu.

W 1978 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning.

Zrealizował przeszło 200 nagrań płytowych. W roku 1945 stworzył zespół Quintette à vent français, a w 1953 powołał Ensemble baroque de Paris. Z tymi kameralistami zbudował potężny repertuar starodawnej muzyki na flet poczynając od roku 1700, aż po Pierre’a Bouleza. Krzysztof Penderecki dedykował mu swój Koncert na flet i orkiestrę kameralną (Concerto per flauto ed orchestra da camera), którego prawykonanie odbyło się w 1993 w Lozannie pod dyrekcją kompozytora.

Jean-Pierre Rampal zmarł 20 maja 2000 roku na zawał serca w swoim domu w Paryżu.

fot. Autorstwa Eric Koch for Anefo - http://proxy.handle.net/10648/ab7bbd54-d0b4-102d-bcf8-003048976d84, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=66873099

źródło: wikipedia

Krzysztof Eugeniusz Penderecki (ur. 23 listopada 1933 w Dębicy, zm. 29 marca 2020 w Krakowie[1]) – polski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny. Przedstawiciel polskiej szkoły kompozytorskiej lat sześćdziesiątych XX wieku. Profesor i rektor Akademii Muzycznej w Krakowie.

Skomponował cztery opery, osiem symfonii i szereg innych utworów orkiestrowych, koncertów instrumentalnych, oprawę chóralną głównie tekstów religijnych, a także utwory kameralne i instrumentalne. Wśród jego najbardziej rozpoznawalnych utworów są Ofiarom Hiroszimy – Tren, Pasja według św. Łukasza, Polskie Requiem oraz III Symfonia.

Studiował kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (obecnie Akademia Muzyczna w Krakowie), gdzie po uzyskaniu dyplomu podjął pracę nauczyciela akademickiego. Po raz pierwszy zdobył rozgłos w 1959 po premierowym wykonaniu utworów Strofy, Emanacje i Psalmy Dawida na festiwalu Warszawska Jesień. Powszechne uznanie przyniosła mu kompozycja Tren na orkiestrę smyczkową, poświęcona ofiarom ataku atomowego na Hiroszimę, oraz chóralne dzieło Pasja według św. Łukasza. Jego pierwsza opera, Diabły z Loudun, została premierowo wystawiona w Hamburgu i Stuttgarcie w 1969. Począwszy od połowy lat 70. styl kompozytorski Pendereckiego zmienił się, a jego pierwszy koncert skrzypcowy skupił się na półtonie i trytonie. W latach 80. powstało jego chóralne dzieło Polskie Requiem.

Jego muzyka niejednokrotnie była wykorzystywana przez twórców filmowych. Utwory Pendereckiego znalazły się w filmach, takich jak Egzorcysta Williama Friedkina, Lśnienie Stanleya Kubricka, Dzikość serca Davida Lyncha, Ludzkie dzieci Alfonso Cuaróna, Katyń Andrzeja Wajdy oraz Wyspa tajemnic Martina Scorsese. Sam również napisał muzykę do szeregu polskich i zagranicznych filmów.

Za swoją pracę otrzymał szereg prestiżowych nagród, w tym dwukrotnie Prix Italia: w 1967 i 1968, oraz czterokrotnie Nagrodę Grammy: w 1988, 1999 (dwie) i 2017. Szereg uczelni wyższych w Europie i Stanach Zjednoczonych przyznało mu tytuł doctora honoris causa. Posiadał honorowe obywatelstwo Bydgoszczy i był honorowym prezesem Związku Kompozytorów Polskich. Otrzymał szereg odznaczeń państwowych. Kawaler najwyższego polskiego odznaczenia, Orderu Orła Białego. Był także wielokrotnie nominowany do nagród Akademii Fonograficznej „Fryderyk” w kategoriach muzyki poważnej (w tym czterokrotnie w kategorii kompozytor roku muzyki poważnej). W 2009 otrzymał Złotego Fryderyka za całokształt twórczości w muzyce poważnej.

Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz Akademii Fonograficznej ZPAV.

W 2012 dziennik „The Guardian” nazwał go „najprawdopodobniej największym żyjącym polskim kompozytorem”.

Doktorat honoris causa - Akademia Muzyczna w Warszawie – 1994

fot. wikipedia 

źródło: wikipedia 

Jan Stanisław Ekier (ur. 29 sierpnia 1913 w Krakowie, zm. 15 sierpnia 2014 w Warszawie) – polski pianista, pedagog i kompozytor, profesor sztuk muzycznych. Wielokrotny juror Konkursów Chopinowskich w Warszawie. Wydawca dzieł Fryderyka Chopina. Kawaler Orderu Orła Białego.

Pochodził z rodziny o muzycznych tradycjach, był synem Stanisława (1880–1930), kompozytora muzyki tanecznej i wodewilów. Jego siostra Halina (1915-1962) była pianistką, docentem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie.

Naukę gry na fortepianie rozpoczął prywatnie u Olgi Stolfowej w Krakowie. Od 1933 kształcił się dalej pod jej okiem w szkole muzycznej im. Władysława Żeleńskiego. Lekcje kompozycji pobierał u Bernardina Rizziego. W latach 1932–1934 odbył studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim u Z. Jachimeckiego, a w latach 1934–1939 wyższe studia muzyczne w Konserwatorium Warszawskim (fortepian u Zbigniewa Drzewieckiego i kompozycja u Kazimierza Sikorskiego). W latach 1940–1941 uczył się gry na organach u prof. Bronisława Rutkowskiego.

Pierwsze koncerty zaczął dawać w wieku kilkunastu lat. Wielokrotnie grywał na cztery ręce ze swoją siostrą, Haliną. W 1937 został laureatem VIII nagrody na III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Po tym sukcesie występował w Polsce i za granicą. Brał udział w koncertach Organizacji Ruchu Muzycznego, których celem było upowszechnienie muzyki na prowincji.

W czasie okupacji grywał na koncertach konspiracyjnych i brał udział w spotkaniach patriotycznych. Podczas powstania warszawskiego dał ponad 30 występów. Po zakończeniu wojny wznowił karierę artystyczną. Występował w Europie, Ameryce Południowej i w Japonii. Wiele razy był solistą Orkiestry Filharmonii Narodowej w trakcie jej koncertów zagranicznych. Wykonywał głównie dzieła Chopina (m.in. oba koncerty fortepianowe), ale także utwory Bacha, Szymanowskiego i Prokofjewa.

Działalność pedagogiczną podjął w 1933/34 – uczył solfeżu w Szkole Muzycznej im. W. Żeleńskiego w Krakowie. Po wojnie poświęcił się kształceniu pianistów. W 1946/47 uczył w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Lublinie. Był jednym z założycieli Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Sopocie, pełniąc w pierwszych latach jej istnienia funkcję rektora (1947–1948). W 1953 uzyskał tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych i został profesorem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie, a w latach 1964–1972 i od 1974 kierownikiem katedry fortepianu. W latach 1962–1969 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto od 1960 wykładał na kursach mistrzowskich dla pianistów w Annecy, Hamburgu, Bonn, Kolonii, Darmstadcie, Mannheimie, São Paulo, Tokio i innych. Jego uczniami są m.in. Bronisława Kawalla, Piotr Paleczny, Alicja Paleta-Bugaj, Yuko Kawai.

W 1995 otrzymał doktorat honorowy Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina.

W 2000 przeszedł na emeryturę. Zmarł 15 sierpnia 2014.

fot. Autorstwa Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej - http://www.prezydent.pl/aktualnosci/zdjecia/galeria,471.html, GFDL 1.2, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15014267

źródło: wikipedia

Witold Rudziński (ur. 14 marca?/ 27 marca 1913 w Siebieżu, zm. 29 lutego 2004 w Warszawie) – polski kompozytor, dyrygent, historyk muzyki, pedagog.

Studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (do 1936) i w Konserwatorium Muzycznym im. Karłowicza w Wilnie, następnie w Instytucie Gregoriańskim w Paryżu (1938–1939 studia z zakresu kompozycji u N. Boulanger i Ch. Koechlina). Od 1964 nosił tytuł prof. nadzwyczajnego, od 1983 prof. zwyczajnego.

W latach 1937–1938 kierował Szkołą Muzyczną w Święcianach, 1939–1941 wykładał w Konserwatorium i Szkole Muzycznej w Wilnie; zagrożony aresztowaniem uciekł z Wilna i przez półtora roku pracował w podwileńskiej wsi Niemenczyn jako organista. Jesienią 1943 przedostał się z żoną Anną do Warszawy; wziął udział w powstaniu warszawskim. Po wojnie prof. Konserwatorium łódzkiego; od 1947 roku znów zamieszkał w Warszawie. Następnie dyrektor Departamentu Muzyki w Ministerstwie Kultury i Sztuki oraz dyrektor artystyczny Filharmonii i Opery Stołecznej „Roma” w Warszawie. Redagował miesięcznik „Muzyka” oraz zeszyty „Śpiewamy i tańczymy”; od 1957 pracownik naukowo-dydaktyczny Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej (1979 otrzymała nazwę Akademia Muzyczna) w Warszawie, od 1964 prof. tej uczelni z zakresu kompozycji i teorii muzyki oraz kierownik Studium Doktoranckiego; 1983 przeszedł na emeryturę; został uhonorowany doktoratem honoris causa w 1998.

Przez krótki czas był prezesem zarządu głównego Związku Kompozytorów Polskich (wiele lat kierował oddziałem warszawskim). Laureat nagród państwowych i resortowych oraz nagród kompozytorskich (m.in. wyróżnienie specjalne na Konkursie Księcia Rainiera w Monaco, 1963 za operę „Odprawa posłów greckich”). Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim (1955) i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955).

źródło: wikipedia

Mstisław Leopoldowicz Rostropowicz (ros. Мстислав Леопольдович Ростропович; ur. 27 marca 1927 w Baku, zm. 27 kwietnia 2007 w Moskwie) – radziecki i rosyjski wiolonczelista, dyrygent, pedagog i obrońca praw człowieka.

Urodził się w rodzinie o korzeniach: polskich, rosyjskich, litewskich i niemieckich. Był synem wiolonczelisty, Leopolda Rostropowicza, prawnukiem polskiego ziemianina Hannibala Rostropowicza ze Skotnik. Rodzina Rostropowiczów, z której pochodził pieczętowała się herbem Bogoria.

Jako czterolatek rozpoczął naukę gry na fortepianie, grać na wiolonczeli zaczął w wieku 10 lat. W 1943 r. rozpoczął naukę w Konserwatorium Moskiewskim. W 1960 został profesorem tego właśnie konserwatorium.

Od pierwszych lat powojennych angażował się w działania na rzecz wolności sztuki, wolności słowa i demokratycznych wartości, za co spotykały go prześladowania ze strony komunistycznej władzy. Już w 1948 Rostropowicz porzucił konserwatorium w proteście przeciwko szykanowaniu swojego nauczyciela Dmitrija Szostakowicza. W 1970 po raz pierwszy udzielił wsparcia Aleksandrowi Sołżenicynowi, za co najpierw pozbawiono go paszportu i zmuszono do koncertowania wraz z żoną na Syberii. W 1974 opuścił razem z rodziną ZSRR. W latach 1977–1994 był dyrektorem artystycznym National Symphony Orchestra w Waszyngtonie w USA, za co w 1978 roku pozbawiono go wraz z żoną Galiną Wiszniewską radzieckiego obywatelstwa oraz zakazano mu koncertów w kraju. Obywatelstwo radzieckie przywrócono artyście dopiero w 1990[3]. W późniejszych latach Rostropowicz odwiedzał wielokrotnie Rosję, w Berlinie zagrał improwizowany koncert już w dobę po upadku Muru Berlińskiego i opowiedział się po stronie demokracji podczas puczu moskiewskiego w 1991.

Mstisław Rostropowicz uchodził za jednego z najwybitniejszych współczesnych wirtuozów wiolonczeli. W swym obszernym repertuarze uwzględniał także muzykę XX w. Jako dyrygent prowadził orkiestry operowe i symfoniczne. Współpracował z najwybitniejszymi kompozytorami XX wieku. Wielu z nich napisało utwory specjalnie dla niego; wśród nich: Witold Lutosławski (Koncert wiolonczelowy), Dmitrij Szostakowicz (dwa Koncerty wiolonczelowe), Siergiej Prokofjew (Koncert wiolonczelowy, Sonata na wiolonczelę i Symfonia-Koncert), Benjamin Britten (Symfonia na wiolonczelę i orkiestrę, Sonata wiolonczelowa i trzy Suity). Występował też jako pianista[4].

W 1981 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning. W 1984 otrzymał Nagrodę Grammy.

Zmarł 27 kwietnia 2007, dokładnie miesiąc po swoich 80. urodzinach.
 

źródło:  wikipedia

Regina Smendzianka (ur. 9 października 1924 w Toruniu, zm. 14 września 2011 w Warszawie) – polska pianistka i pedagog.

Naukę gry na fortepianie rozpoczęła w roku 1928. Następnie podjęła naukę pianistyki u Marii Drzewieckiej w Konserwatorium Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu (1930), a później u Henryka Sztompki, ucznia I.J. Paderewskiego, w tymże samym Konserwatorium (1936–1939). Na konkursie Młodych Talentów w Warszawie uzyskała nagrodę i dyplom honorowy (1934). Pierwszy publiczny występ z orkiestrą dała w Toruńskim Teatrze Miejskim (1938). Po wojnie kontynuowała naukę w klasie Henryka Sztompki, ale już w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (1945-1948), którą ukończyła z najwyższym odznaczeniem. W latach 1950-1955 doskonaliła swoje umiejętności pianistyczne u Zbigniewa Drzewieckiego.

Pierwszy koncert w zawodowej karierze pianistycznej wykonała w Filharmonii Krakowskiej pod dyrekcją Jana Krenza (28 marca 1947). W 1949 roku otrzymała XI nagrodę na IV Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. F. Chopina w Warszawie. Po roku 1955 podjęła intensywną działalność koncertową. Występowała w ponad 50 krajach Europy, Ameryki Północnej i Południowej oraz Bliskiego i Dalekiego Wschodu. W latach 1953-1962 odbyła liczne tournée z wieloma orkiestrami krajowymi, spośród których należy wymienić Filharmonię Narodową, Wielką Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia, orkiestrę Filharmonii Pomorskiej. Towarzyszyli jej tacy mistrzowie batuty, jak: Josif Conta, Ogan Durian, George Georgescu, Alojz Klima, Kirył Kondraszyn, Carlo Zecchi oraz prawie wszyscy krajowi dyrygenci.

Brała udział w międzynarodowych festiwalach muzycznych w Anglii, Bułgarii, dawnej Czechosłowacji, Holandii, dawnej Jugosławii, Niemczech, Rumunii, Japonii oraz w Polsce: w Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku, Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach, Festiwalu Muzyki Polskiej w Bydgoszczy, Festiwalu Chopinowskim w Antoninie, w Dniach Krakowa.

Była jurorem krajowych i zagranicznych konkursów pianistycznych (Moskwa, Salerno, Tokio), w tym VIII, X, XIII i XIV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1970, 1980, 1995, 2000) oraz w bydgoskim Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Ignacego Jana Paderewskiego.
W 1964 roku Regina Smendzianka rozpoczęła działalność pedagogiczną w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (do 1968)[4]. Pracę tę kontynuowała od roku 1966 w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie: Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina – poprzednio Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina) w Warszawie na stanowisku docenta. Do emerytury (1996) prowadziła klasę fortepianu, kierując jednocześnie od roku 1972 II Katedrą Fortepianu. W latach 1972-73 pełniła funkcję rektora. Z tytułów akademickich uzyskała: profesora nadzwyczajnego (1977), profesora zwyczajnego (1985), profesora honorowego Akademii Muzycznej w Warszawie (1997), doctora honoris causa tejże Uczelni (2002). Wykładała między innymi w Danii, Finlandii, Meksyku, Japonii, Wenezueli.

Wykształciła ponad 70 pianistów, wśród jej uczniów są między innymi: Andrzej Dutkiewicz, Elżbieta Karaś-Krasztel, Jesús María Figueroa, Maria Korecka, Ewa Kupiec, Elżbieta Tarnawska, Maciej Grzybowski, Nina Drath, Yumi Toyama, Sławomir Dobrzański, Adam Aleksander, Kazimierz Brzozowski, Moto Harada. W roku 1988 Regina Smendzianka powołała do życia własną fundację („Fundacja Reginy Smendzianki”) wspierającą młodych polskich pianistów.

Była autorką publikacji i artykułów prasowych z zakresu pianistyki i interpretacji fortepianowej opublikowanych w Polsce, Stanach Zjednoczonych i Japonii. Była wieloletnim redaktorem naukowym wydawnictwa Akademii Muzycznej im. F. Chopina – Zeszyt Naukowy. W roku 2000 ukazała się jej książka: Jak grać Chopina – próba odpowiedzi, wydana staraniem Międzynarodowej Fundacji im. Fryderyka Chopina. W 2005 została również opublikowana druga część pt.: Jak grać Chopina – próba odpowiedzi. Utwory na fortepian z orkiestrą.

Regina Smendzianka była członkiem wielu stowarzyszeń muzycznych krajowych i zagranicznych. Była między innymi wiceprezesem Towarzystwa im. Fryderyka Chopina (od 1984) oraz wiceprezesem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków (od 1981).
W 2005 roku została uhonorowana w toruńskiej Alei Gwiazd, gdzie na Rynku Staromiejskim odsłoniła trzecią z serii „katarzynek” – podpisy słynnych torunian.

Została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

fot. Autorstwa Edward Hartwig - Zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=109495083

źródło: wikipedia

Stefan Sutkowski (ur. 7 marca 1932 w Warszawie, zm. 22 kwietnia 2017 w Warszawie) – polski muzykolog, oboista, działacz kulturalny, twórca Warszawskiej Opery Kameralnej.
Grę na oboju studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Został absolwentem tej uczelni w 1955, cztery lata później uzyskał dyplom z muzykologii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1954 do 1974 jako oboista występował z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej. Jednocześnie angażował się w inicjatywy kulturalne. W 1957 zajął się organizacją zespołu muzyki dawnej pod nazwą Musicae Antiquae Collegium Varsoviense. W 1961 zainicjował utworzenie Sceny Kameralnej, na bazie której powstała Warszawska Opera Kameralna. Stefan Sutkowski od początku związał się z tą placówką, obejmując stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego (zajmując je do 2012).

Kierowana przez niego instytucja rozszerzała stopniowo swoją różnorodną ofertę muzyczną. Powstawały w jej ramach także Scena Mimów i Operowa Scena Marionetek, powołano przy niej Ośrodek Dokumentacji i Badań Dawnej Muzyki Polskiej. W 1980 zainaugurowano Festiwal Muzyka Staropolska w Zabytkach Warszawy. W 1991 w ramach Warszawskiej Opery Kameralnej Stefan Sutkowski zorganizował Festiwal Mozartowski poświęcony twórczości Wolfganga Amadeusa Mozarta, który od tego czasu stał się imprezą coroczną. Dwa lata później zainicjował Festiwal Oper Barokowych. Na scenie Warszawskiej Opery Kameralnej zapoczątkowano również kolejne festiwale: Gioacchina Rossiniego (1999), oper staropolskich (2000), Georga Friedricha Händla (2000).

Jako kierownik muzyczny od początku lat 60. brał udział w tworzeniu opracowań muzycznych dla teatrów dramatycznych i lalkowych. Współpracował m.in. z Kazimierzem Dejmkiem w Teatrze Narodowym. W latach 1971–1981 był wiceprezesem i następnie prezesem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków (SPAM). Przyczynił się także do powstania Fundacji Pro Musica Camerata, zajmującej się działalnością wydawniczą w zakresie nut oraz płyt kompaktowych z muzyką polską.

źródło: wikipedia

José Plácido Domingo Embil (ur. 21 stycznia 1941 w Madrycie) – hiszpański śpiewak posiadający ciemną barwę głosu tenor spinto.

Pochodzi z rodziny muzyków, która w 1949 przeniosła się do Meksyku. Rodzice: matka – Pepita Embil Echaniz (Baskijka) sopranistka, ojciec – Placido Domingo Ferrer z rodziny katalońsko-aragońskiej – baryton. Rodzice byli śpiewakami w zarzuelach (rodzaj hiszpańskiej operetki), z którymi również występował. Studiował w mieście Meksyk i tam w 1961 debiutował w Operze Narodowej w roli Alfreda w Traviacie Verdiego. W 1962–1965 śpiewał w operze w Tel Awiwie. W 1966 rozpoczął międzynarodową karierę, śpiewając w czołowych teatrach operowych świata – Metropolitan Opera w Nowym Jorku, La Scala w Mediolanie i Covent Garden w Londynie[potrzebny przypis].

Ma ciemną barwę głosu (tenor spinto) oraz technikę wokalną i aktorską. Wraz z Luciano Pavarottim uznany za najlepszego tenora przełomu wieków. Wybitne kreacje, szczególnie w operach Giuseppe Verdiego (króluje w Otellu) i Giacoma Pucciniego.

Jako dyrygent zadebiutował w sezonie 1973/74 w New York City Opera Traviatą Verdiego; następnie w Meropolitan Opera dyrygował Cyganerią i Toską Pucciniego oraz Romeo i Julią Gounoda.

W 1990 wraz z José Carrerasem i Lucianem Pavarottim wystąpił w koncercie „Trzej Tenorzy” na otwarciu Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w Rzymie. W 1992 wystąpił po raz pierwszy w Polsce, w Zabrzu, w koncercie charytatywnym Serce za serce, zorganizowanym przez Fundację Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi.

Od 1993 organizuje międzynarodowy konkurs wokalny Operalia, wspierający i promujący młode talenty śpiewacze.

W 1996 objął stanowisko dyrektora artystycznego National Opera w Waszyngtonie, a od 2000 w Los Angeles Opera.

Od kilku lat współpracuje z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie, za co uhonorowany został tytułem doktora honoris causa Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina.

Dokonał ogromnej liczby nagrań płytowych oraz odniósł sukcesy w filmach muzycznych.

W 2002 wykonał hymn Realu Madryt Himno del Centenario del Real Madrid, przy akompaniamencie 82 muzyków.

W 2005 wystąpił w partii Siegmunda w koncertowej wersji Walkirii Richarda Wagnera w Teatrze Wielkim w Warszawie

8 czerwca 2009 ponownie wystąpił w Polsce – w łódzkim Teatrze Wielkim. 27 kwietnia 2014 wystąpił w Poznaniu z koncertem Tu zaczęła się Polska.

źródło: wikipedia

Jerzy Semkow (ur. 12 października 1928 w Radomsku, zm. 23 grudnia 2014 w Lozannie[1]) – polski dyrygent.

Studiował dyrygenturę u Artura Malawskiego w Krakowie (1946–1951) i Jewgienija Mrawinskiego w Leningradzie (1951–1953).

Pracował w następujących instytucjach:
Filharmonia Leningradzka (asystent dyrygenta, 1956)
Teatr Bolszoj w Moskwie (dyrygent, 1956–1958)
Opera Narodowa w Warszawie (dyrektor artystyczny, 1958–1959; dyrygent, 1958–1961)
Królewska Opera w Kopenhadze (dyrektor artystyczny i pierwszy dyrygent, 1965–1970)
Cleveland Symphony Orchestra (dyrygent, 1970–1971)
Saint Louis Symphony (dyrektor artystyczny i pierwszy dyrygent, 1975–1979)
Orkiestra Włoskiego Radia i Telewizji RAI w Rzymie (dyrektor artystyczny, 1979–1982)
Rochester Philharmonic (dyrektor artystyczny i pierwszy dyrygent, 1985–1993)
Specjalizował się w symfonice klasycznej i romantycznej. Wykładał na Uniwersytecie Kolorado w Boulder, Uniwersytecie Yale oraz w Manhattan School of Music.

Od wielu lat mieszkał w Paryżu; miał obywatelstwo francuskie. W ostatnich latach życia występował jedynie gościnnie (na przykład raz w roku w warszawskiej Filharmonii Narodowej). Był doradcą artystycznym Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach.

Został odznaczony francuskim orderem Arts et Lettres (2000). Otrzymał doktorat honoris causa Akademii Muzycznej w Warszawie (2005) oraz Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi (2013). W roku jego śmierci ukazała się biografia Semkowa autorstwa Małgorzaty Komorowskiej pt. Jerzy Semkow. Magia batuty.

Pochowany w Pully, w Szwajcarii.

źródło: wikipedia

Joachim Antoni Grubich (ur. 16 stycznia 1935 w Chełmnie) – polski organista, profesor nauk o sztukach pięknych, wykładowca akademicki.

W latach 1956–1961 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Od 1964 pracował na tej uczelni, od 1969 na stanowisku docenta. Doszedł do stanowisk profesora zwyczajnego akademii muzycznych w Krakowie i Warszawie, gdzie również pełnił funkcję kierownika Katedry Organów i Klawesynu. W latach 1994–1995 był gościnnie profesorem studium podyplomowego w Seulu.

Debiutował na Międzynarodowym Festiwalu Organowym w Oliwie w 1960. Występował w Europie, Azji i Ameryce Północnej, koncertował w takich salach jak Royal Festival Hall w Londynie, De Doelen w Rotterdamie, siedziba orkiestry Gewandhaus w Lipsku, Konzerthaus Berlin, Victoria Hall w Genewie, Kryształowej Katedrze w Garden Grove oraz katedrze w Strasburgu. Występował również w programach telewizyjnych w Polsce, Rumunii i Stanach Zjednoczonych. Nagrał ponad 25 płyt. Jako specjalista wielokrotnie powoływany na jurora konkursów organowych na świecie. Brał udział w pracach nad odbudową organów w kościele św. Anny w Warszawie, a także nad budową nowych organów w Filharmonii Narodowej i w kościele św. św. Apostołów Piotra i Pawła w Warszawie.

fot. Autorstwa ZakSpeed - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=89619458

źródło: wikipedia

Andrzej Jasiński (ur. 23 października 1936 w Częstochowie) − polski pianista, profesor i pedagog, juror konkursów pianistycznych na świecie.

Po ukończeniu Średniej Szkoły Muzycznej w Częstochowie studiował pod kierunkiem Władysławy Markiewiczówny w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach (obecnie Akademia Muzyczna), uzyskując dyplom z wyróżnieniem w roku 1959. W latach 1960–1961 studiował w Paryżu, pod kierunkiem Magdy Tagliaferro. W roku 1960 uzyskał I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Marii Canals w Barcelonie. Po debiucie solistycznym z Orkiestrą RAI w Turynie, pod dyrekcją Carla Zecchiego, występował wielokrotnie w ZSRR, Niemczech, Francji, Urugwaju, Japonii. Dokonał nagrań archiwalnych z udziałem WOSPRiT.

Od roku 1961 prowadzi działalność pedagogiczną w swej macierzystej uczelni, Akademii Muzycznej w Katowicach, w latach 1973–1996 kierując Katedrą Fortepianu. W latach 1973–1981 prowadził także klasę fortepianu w Stuttgarcie.

Wykształcił grono pianistów, wśród nich Krystiana Zimermana, Krzysztofa Jabłońskiego, Zbigniewa Raubo, Joannę Domańską, Magdalenę Lisak, Rafała Łuszczewskiego, Beatę Bilińską, Piotra Banasika, Łukasza Trepczyńskiego, Mateusza Borowiaka, Wojciecha Kocyana i innych.

Prowadzi kursy pianistyczne m.in. w Letniej Akademii „Mozarteum” w Salzburgu i w Akademii Pianistycznej „Incontri col Maestro” w Imoli. Był członkiem jury wielu międzynarodowych konkursów pianistycznych, m.in. w Warszawie (jako przewodniczący komisji XIV, XV i XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina), Bolzano (Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Ferruccio Busoniego w Bolzano), Brukseli (Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Królowej Elżbiety Belgijskiej), Fort Worth (Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Van Cliburna), Moskwie (Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Piotra Czajkowskiego), Leeds (Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Leeds), Utrechcie, Dortmundzie, Zwickau, Pekinie, Pretorii, Seulu i Tokio.

14 grudnia 2006 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Akademii Muzycznej w Katowicach, a w maju 2007 Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie.

W 1995 został laureatem Nagrody im. Karola Miarki, w 2007 Nagrody im. Wojciecha Korfantego przyznanej przez Związek Górnośląski, a w 2010 nagrody Lux ex Silesia. W październiku 2005 został uhonorowany przez Ministra Kultury Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis". 11 września 2019 roku nadano mu tytuł honorowego obywatela Katowic. W 2019 otrzymał Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

źródło: wikipedia

Dr Ilhi Synn jest południowokoreańskim naukowcem i rektorem Uniwersytetu Keimyung w latach 1988-2004 i 2008-obecnie. Jako prezydent przekształcił szkołę z małej uczelni w duży uniwersytet z ponad 24 000 studentów. W 2007 roku dr Synn otrzymał Narodową Nagrodę Korei za całokształt twórczości. W 2011 r. dr Synn został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za zaangażowanie na rzecz wzmocnienia stosunków koreańsko-niemieckich. Wczesne życie Synn początkowo studiował w Stanach Zjednoczonych w Kent School w Kent, Connecticut , którą ukończył w 1958 r. Uzyskał tytuł licencjata w Trinity College w 1962 r. I był stypendystą Uniwersytetu w Heidelbergu w 1965 r. Uzyskał stopień doktora. z języków i literatury germańskiej na Uniwersytecie Princeton w 1966 r. po ukończeniu rozprawy doktorskiej zatytułowanej „Ironiczny buntownik we wczesnych utworach dramatycznych Ernsta Barlacha”.

Christa Ludwig (ur. 16 marca 1928 w Berlinie, zm. 24 kwietnia 2021 w Klosterneuburgu) – niemiecka śpiewaczka, mezzosopran.

Pochodziła z muzycznej rodziny, jej ojciec Anton Ludwig występował jako tenor, matka Eugenie Besalla jako mezzosopran. Początkowo uczyła się śpiewu od matki, następnie studiowała we Frankfurcie nad Menem u Felicie Hüni-Mihacsek. Na scenie zadebiutowała w 1946 roku rolą Orlovsky’ego w Zemście nietoperza Johanna Straussa. W następnych latach występowała w Darmstadcie, Hanowerze, Hamburgu oraz na festiwalu w Salzburgu. W 1955 roku Karl Böhm powierzył jej rolę Cherubina w Weselu Figara w Operze Wiedeńskiej i odtąd przez ponad 30 lat była związana z tym teatrem[1], w 1962 roku przyznano jej tytuł Kammersängerin. W 1959 roku debiutowała w nowojorskiej Metropolitan Opera, a w 1969 roku w londyńskim Covent Garden Theatre. Wystąpiła na festiwalu Bayreuth w roli Brangeny w Tristanie i Izoldzie (1966) oraz Kundry w Parsifalu (1967). Po raz ostatni wystąpiła publicznie w 1994 roku, dając recital w Wiedniu.

Zasłynęła wykonaniami ról z oper W.A. Mozarta i Richarda Straussa, wykonywała też partie sopranowe (m.in. Leonory w Fideliu Beethovena, Lady Makbet w Makbecie Verdiego, Marszałkowej w Kawalerze srebrnej róży Richarda Straussa, Marii w Wozzecku Albana Berga). Brała udział w prawykonaniach dzieł współczesnych, w tym Der Sturm Franka Martina (1956), Die Schule der Frauen Rolfa Liebermanna (1957) i Der Besuch der alten Dame Gottfrieda von Einema (1971). Występowała z wybitnymi dyrygentami, m.in. z Karlem Böhmem, Leonardem Bernsteinem i Herbertem von Karajanem. Wykonywała także pieśni Schuberta, Schumanna, Brahmsa, Wolfa, Mahlera i Richarda Straussa. Dokonała licznych nagrań płytowych, w tym kilkudziesięciu z repertuarem operowym.

W latach 1957–1970 była żamężna ze śpiewakiem Walterem Berrym. Od 1972 roku jej mężem był francuski aktor i reżyser Paul-Émile Deiber, który zmarł w 2011 roku. Artystka opublikowała autobiografię ...und ich wäre so gern Primadonna gewesen (Berlin 1994).
 

fot. Autorstwa Franz Johann Morgenbesser from Vienna, Austria - KS Christa Ludwig, geboren am 16. März 1928 in Berlin, deutsche Opern- und Konzertsängerin (Mezzosopran) wurde zur Ehrenpräsidentin der Hilde Zadek Stiftung ernannt., CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=40961408

żródło: wikipedia

Bernard Ładysz (ur. 24 lipca 1922 w Wilnie, zm. 25 lipca 2020 w Warszawie) – polski śpiewak operowy obdarzony bas-barytonem, a także aktor i żołnierz.

Syn Adama i Jadwigi z Kłyszejków. W okresie okupacji niemieckiej i okupacji radzieckiej przystąpił do Armii Krajowej (obwód wileński), gdzie z czasem awansował do stopnia sierżanta. Uczestnik akcji „Burza” na Wileńszczyźnie, aresztowany przez NKWD – zesłany w głąb RFSRR do Kaługi, miasta nad Oką, gdzie przebywał w latach 1944–1946[3]. Naukę śpiewu rozpoczął w Wilnie (1940–1941), kontynuował w latach 1946–1948 na studiach wokalnych w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie pod kierunkiem prof. Wacława Filipowicza. Karierę artystyczną rozpoczął w Zespole Reprezentacyjnym Wojska Polskiego. Przez wiele lat (1950–1979) był solistą Opery Warszawskiej i Teatru Wielkiego w Warszawie. W 1956 zwyciężył w międzynarodowym konkursie śpiewaczym w Vercelli, gdzie zdobył najwyższą nagrodę „Il primo premio assoluto”. Od tego momentu rozpoczęła się jego międzynarodowa kariera. Zaangażował się wtedy do Teatro Massimo w Palermo.

Artysta odnosił sukcesy na wszystkich kontynentach – od Australii przez obie Ameryki po Chiny w Azji. Jako pierwszy polski artysta został zaangażowany do partii solowej w kompletnym nagraniu opery przez wielką światową firmę fonograficzną „Columbia” – wystąpił (1959) obok Marii Callas w nagraniu Łucji z Lammermooru pod dyrekcją Tullio Serafina. Columbia zaprosiła potem B. Ładysza do nagrania całej płyty z ariami operowymi Verdiego i kompozytorów rosyjskich.

Występował na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. Przez wiele lat występował na Festiwalach Moniuszkowskich w Kudowie-Zdroju.

Później wielkie role operowe m.in. w operach: Eugeniusz Oniegin, Straszny dwór, Halka, Faust, Cyrulik sewilski, Don Giovanni, Don Carlos, Nieszpory sycylijskie, Moc przeznaczenia, Aida, Rigoletto, Kniaź Igor, Borys Godunow, Jolanta, Król Roger. Nagrania radiowe i płytowe, udział w festiwalach, w prapremierze opery Diabły z Loudun oraz w prawykonaniach Pasji według św. Łukasza i Jutrzni Krzysztofa Pendereckiego. Także w lżejszym repertuarze, np. w partii Tewjego w musicalu Skrzypek na dachu, występy estradowe, oraz w radiu i telewizji polskiej. Dokonał brawurowego nagrania dźwiękowego i filmowego utworu Domenico Cimarosy „Il maestro di cappella”.

Igor Bełza, wybitny muzykolog, autor kilkunastu monografii poświęconych muzyce polskiej, po występach w Moskwie warszawskiego Teatru Wielkiego, napisał na łamach „Prawdy”: „Teatr Wielki dysponuje takimi świetnymi śpiewakami, jak jeden z najlepszych basów świata – Bernard Ładysz”.

Bernard Ładysz zmarł w dzień po swoich 98. urodzinach, 25 lipca 2020.

Guy Bovet (ur. 22 maja 1942 w Thun) to szwajcarski organista i kompozytor. Bovet studiował pod Marie Dufour w Lozannie, Pierre Segond w Genewie i Marie-Claire Alain w Paryżu. Od 1979 do 1999 wykładał hiszpańską muzykę organową na Uniwersytecie w Salamance, a od 1989 jest profesorem organów w Musikhochschule w Bazylei w Szwajcarii. Był także profesorem wizytującym lub prowadził kursy mistrzowskie w licznych konserwatoriach i instytucjach w Europie i Ameryce Północnej, jest autorem około 1400 opublikowanych artykułów na temat historii organów, skomponował kilka utworów na organy i inne instrumenty oraz wydał ponad 50 nagrań. Jest znanym znawcą organów historycznych i doradzał w zakresie renowacji instrumentów historycznych. Był także jurorem ważnych konkursów muzycznych, w tym Międzynarodowego Festiwalu Organowego w St Albans.

José Antonio Abreu Anselmi (ur. 7 maja 1939 w Valera, zm. 24 marca 2018 w Caracas) – wenezuelski dyrygent, pianista, ekonomista, pedagog, aktywista i polityk.

José Antonio Abreu Anselmi urodził się w mieście Valera, w stanie Trujillo, ukończył studia ekonomiczne na Universidad Católica Andrés Bello w Caracas. Został wybrany na posła w Izbie Deputowanych na kongresie w Wenezueli w 1963. Pełnił funkcję dyrektora planowania w Cordiplan. Po zakończeniu kariery politycznej pracował jako profesor ekonomii i prawa na Universidad Simón Bolívar i swojej Alma Mater. Wrócił do polityki w 1988 roku i objął urząd ministra kultury i przewodniczącego Krajowej Rady Kultury.

El Sistema, finansowany ze środków publicznych program edukacji muzycznej w Wenezueli założony w 1975 roku przez José Antonio Abreu. Do 2015 roku program objął ponad 400 centrów muzycznych i 700.000 młodych muzyków. Zapewnia 4 godziny nauki muzyki tygodniowo po zajęciach szkolnych i zajęcia w weekendy
Abreu rozpoczął naukę muzyki z Doralisa Jiménez de Medina w Barquisimeto. Później uczęszczał do Caracas Musical Declamation Academy w 1957 roku, gdzie uczył się gry na fortepianie u Moisés Moleiro, organów i klawesynu u Evencio Castellanos oraz kompozycji z Vicente Emilio Sojo. W 1967 otrzymał nagrodę krajową za muzykę symfoniczną.

José Antonio Abreu stworzył Symphony Orchestra Simon Bolivar i the National Symphony Youth Orchestra (NSYO). Sukcesy orkiestr zainspirowały Aberu do stworzenia w 1975 El Sistema (Sistema Nacional de Orquestas y Coros Juveniles e Infantiles de Venezuela) – programu edukacji muzycznej w Wenezueli. Wprowadził innowacyjną metodę edukacji młodzieżowej, w której muzyka była główną drogą poprawy społecznej i intelektualnej. Obecnie program obejmuje ponad 400 000 Wenezuelczyków, zgrupowanych w orkiestrach młodzieżowych, dziecięcych orkiestrach i sieci chórów oraz kształcenia muzycznego począwszy od drugiego roku życia. Program zakłada, że każdy stan Wenezueli ma co najmniej jedną orkiestrę, system obejmuje również warsztaty, w których dzieci uczą się budować i naprawiać instrumenty, specjalne programy dla dzieci niepełnosprawnych lub mających trudności. Powstały specjalistyczne ośrodki i instytuty fonologiczne, audiowizualne oraz system wyższego wykształcenia muzycznego.

W 1994 powołał fundację Fundación del Estado para el Sistema Nacional de las Orquestas Juveniles e Infantiles de Venezuela (FESNOJIV). Za pracę w ramach El Sistema otrzymał w 1979 National Music Prize. Pod przewodnictwem Abreu El Sistema uczestniczyła w programach wymiany i współpracy z Kanadą, Hiszpanią, krajami Ameryki Łacińskiej i Stanami Zjednoczonymi. W 2009 został uhonorowany nagrodą Latin Grammy Trustees, wyróżnieniem przyznawanym przez Latin Academy of Recording Arts & Sciences, osobowościom, które przyczyniły się do rozwoju muzyki. Ten bezprecedensowy sukces zainspirował setki podobnych programów, które służą około milionowi dzieci w co najmniej sześćdziesięciu krajach na całym świecie. Jest to szybko rozwijający się ruch Sistema Global.

źródło: wikipedia

Krystian Zimerman – ur. w 1956 r. w Zabrzu; pianista i pedagog (Konserwatorium w Bazylei); absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach w klasie prof. Andrzeja Jasińskiego (1977) i doktor honoris causa macierzystej uczelni (2005); zwycięzca i laureat nagród specjalnych IX Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego (1975). Odznaczony Orfeuszem SPAM (1988), orderem francuskiej Legii Honorowej (2005), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2013) i Koryfeuszem Muzyki Polskiej (2014).

Występował w najsłynniejszych salach koncertowych świata (m.in. w Londynie, Paryżu, Amsterdamie, Wiedniu, Nowym Jorku, Chicago, Tokio), z towarzyszeniem najznakomitszych orkiestr (m.in. z Filharmonikami Berlińskimi, Wiedeńskimi, Boston, Cleveland, czy BBC Symphony Orchestra), pod batutą największych mistrzów (jak m.in. Karajan, Bernstein, Kondraszyn, Ozawa, Mehta, Lutosławski, Rowicki, Skrowaczewski, Kaspszyk), u boku genialnych instrumentalistów (tej miary, co m.in. Argerich, Danczowska, Kremer, Menuhin). Dla niego Lutosławski skomponował Koncert fortepianowy (1988). Podpisał wyłączny kontrakt z Deutsche Grammophon, dla której nagrał ponad 20 płyt, uhonorowanych licznymi, prestiżowymi nagrodami.

Artysta bezkompromisowy (koncertuje na samodzielnie udoskonalanych fortepianach; publicznie sprzeciwia się niesprawiedliwości), który gra duszą i do duszy słuchacza trafia. W sztuce i w życiu stawiający na wierność prawdzie i odpowiedzialność. Niekwestionowany mistrz (jako jeden z nielicznych organizuje koncerty w najważniejszych centrach muzycznych świata bez podania repertuaru), odznaczający się niezwykłą skromnością (stroni od blichtru i popisów medialnych). Gorący patriota (wszystkie honoraria za koncerty w Polsce przeznacza na cele charytatywne) i promotor muzyki polskiej (bezprecedensowe tournée z Polish Festival Orchestra z okazji 150. rocznicy śmierci Chopina oraz nagranie Kwintetów fortepianowych i II Sonaty Bacewicz dla DG). Wirtuoz nie poprzestający na sukcesach, ale ciągle dążący do czegoś więcej.

Emilia Dudkiewicz

Roderyk Lange (ur. 5 października 1930 w Bydgoszczy, zm. 16 marca 2017 w Saint Helier, Jersey) – polski etnolog, antropolog tańca, choreolog. Doctor honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie (2016).

Studium tańca (od 1946) w szkole Urszuli Gryglewskiej w Bydgoszczy i (1952–1954) w zespole Marceli Hildebrandt-Pruskiej przy Filharmonii Poznańskiej, (1959) studium w zakresie analizy i notacji ruchu oraz tańca (system Labana) w Folkwang Hochschule w Essen w Niemczech, u profesora Albrechta Knusta.

Otrzymał (1965) dyplom magisterski w zakresie etnografii na Uniwersytecie Wrocławskim, kończąc tu studia rozpoczęte (w 1956) na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK).

W latach 1954–1967 prowadził intensywne badania terenowe nad folklorem tanecznym, a także koordynował akcję zbierania folkloru tanecznego w Polsce. W 1959 zorganizował Dział Tańca w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Wykładał (1958–1967) kinetografię i etnologię tańca na Pedagogicznym Studium Tańca (CPARA) w Warszawie, (1965–1967) etnologię tańca w katedrze Etnografii UMK w Toruniu, gościnnie (1959 i 1965) w Folkwang Hochschule w Essen.

Od 1967 roku pracował poza granicami Polski. Równolegle z rozległą pracą dydaktyczną, działalnością publikacyjną i wydawniczą, kontynuował badania terenowe nad kulturą tańca m.in. w Indonezji, Melanezji, Egipcie oraz wśród Słowian Południowych. Starszy wykładowca (1967–1972) w Laban Art of Movement Centre w Addlestone, założyciel (1971) i (do 2003) kierownik Centre for Dance Studies na wyspie Jersey i redaktor periodyku „Dance Studies” (1976–1996).

Otrzymał (1975) doktorat z etnologii i uzyskał (1977) habilitację w tym zakresie na Polskim Uniwersytecie Na Obczyźnie (PUNO) w Londynie; (1979) profesor PUNO. Wykładał na PUNO etnografię (1977–1992), oraz antropologię tańca w Queen’s University w Belfaście (1975–1982), na Uniwersytecie w Edynburgu i w London University Goldsmiths' College (1976–1993). Od 1989 roku współpracował z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu otrzymując stanowisko profesora UAM. W latach 1993-1995 i 1996-2003 pracował w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM. Założyciel (1993) i dyrektor Instytutu Choreologii w Poznaniu. Redaktor (od 1999) rocznika „Studia Choreologica”.

źródło: wikipedia

Szábolcs Esztényi jest kompozytorem, pianistą, improwizatorem i pedagogiem. Urodził się 20 grudnia 1939 w Budapeszcie. Od 1969 mieszka w Polsce. Studiował grę na fortepianie w klasie Margerity Trombini-Kazuro i kompozycję u Witolda Rudzińskiego (oba dyplomy z wyróżnieniem) w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie.

Jako kompozytor i solista występował w kraju oraz za granicą na wielu festiwalach (m.in. Warszawska Jesień, Poznańska Wiosna Muzyczna, Warszawskie Spotkania Muzyczne, Festiwal Musica Polonica Nova we Wrocławiu. Festiwal Muzyczny w Łańcucie, Forum im. Witolda Lutosławskiego, Festiwal Pianistyki Polskiej w Słupsku, Biennale Zagreb, Budapesti Zenei Hetek, Donaueschinger Musiktage, Festiwal Pianistyczny w Bergamo-Brescia, Festival d'été de Lanaudière w Quebec, Nordiske Musikdage, Rencontres Internationales de Musique Contemporaine w Metz). Dokonał wielu prawykonań dzieł polskich kompozytorów (m.in. Pianophonie Kazimierza Serockiego, Wariacji na temat Paganiniego Rafała Augustyna, Dwóch Etiud Pawła Szymańskiego) oraz nagrań archiwalnych dla Polskiego Radia i Telewizji oraz radiostacji zagranicznych, kompozytorów takich jak: Zbigniew Penherski, Andrzej Panufnik, Kazimierz Serocki, Paweł Szymański, Zbigniew Rudziński, Krzysztof Penderecki, Edward Pałłasz i in. Jako solista występował z szeregiem polskich i zagranicznych orkiestr (m.in.: Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie, WOSPR w Katowicach, Radia Moskiewskiego, SWF w Baden-Baden, Filharmonii Stołecznej Sztokholmu), pod batutą wielu wybitnych dyrygentów (Jerzy Maksymiuk, Witold Rowicki, Antoni Wit, E. Bour, M. Gielen, E. Kloke i in.). Jako kameralista koncertował w duecie z Jerzym Witkowskim (w latach 1970-1999), w kwartecie z Warsztatem Muzycznym Zygmunta Krauzego, w kwintecie z Kwartetem Wilanów, w duecie z Iwoną Mironiuk (od 1997 do chwili obecnej). Współpracował z wybitnymi artystami, m.in. Jerzym Artyszem, Andrzejem Hiolskim, Heinzem Holligerem, Romanem Jabłońskim, Jadwigą Kotnowską, Haliną Łukomską, Olgą Pasiecznik, Jadwigą Rappé. Przez wiele lat współpracował również z Ferencem Lantosem i Márią Apagyi - twórcami kreatywnej pedagogiki muzyczno-wizualnej i założycielami Wolnej Szkoły Artystycznej w Pécs na Węgrzech.

Począwszy od 1972 roku nieprzerwanie pracuje jako pedagog improwizacji fortepianowej w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie, oraz w warszawskiej Szkole Muzycznej II stopnia im. Fryderyka Chopina. W latach 1989 - 2014 pracował także w Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi. Szábolcs Esztényi jest laureatem I nagrody na I Ogólnopolskim Konkursie Improwizacji Fortepianowej (1968). W 1988 roku otrzymał Medal Związku Kompozytorów Polskich za popularyzację polskiej muzyki współczesnej, w 1989 – nagrodę "Orfeusz" przyznaną przez Sekcję Krytyków Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków za wykonanie utworów Tomasza Sikorskiego na 32. Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, a w 1993 – doroczną Nagrodę Związku Kompozytorów

Polskich. Od 1998 jest profesorem sztuk muzycznych. W roku 2009 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (odznaczenie nadawane cudzoziemcom) przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

Jako pianista - improwizator Szábolcs Esztényi wielokrotne potwierdzał swój kunszt improwizatorski, zarówno podczas koncertów wypełnionych improwizacjami w stylach historycznych i współczesnych (także na tematy zadane przez publiczność), jak podczas wykonań współczesnych kompozycji graficznych i aleatorycznych m.in. Johna Cage'a, Mauricio Kagela, Bogusława Schaeffera, oraz w trakcie improwizacji muzycznych do filmów, teatrów radiowych, wernisaży i spektakli poetyckich. Sam jest wykonawcą i twórcą własnego nurtu kompozytorskiego, tzw. muzyki kreowanej, której cechą jest połączenie i zrównoważenie trzech funkcji artystycznych: wykonawcy, improwizatora i kompozytora. Oprócz uprawiania form improwizowanych Szabolcs Esztényi komponuje również muzykę instrumentalną - w szczególności fortepianową - oraz bierze udział w projektach multimedialnych.

Konstanty Andrzej Kulka (ur. 5 marca 1947 w Gdańsku) – polski skrzypek wirtuoz, solista, kameralista, pedagog. Jako siedemnastolatek otrzymał wyróżnienie na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Niccolò Paganiniego w Genui. Zdobywca I nagrody na Międzynarodowym Konkursie Radiowym ARD w Monachium w 1966. Jest profesorem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Ojciec Gabrieli Kulki.
Urodził się w Gdańsku, a nie w Wolbromiu jak błędnie podają niektóre źródła (aczkolwiek jego rodzina wywodziła się z Wolbromia). Jego ojciec był śpiewakiem w chórze Opery Bałtyckiej, a matka pianistką-korepetytorką solistów w tymże teatrze.
Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku ośmiu lat u Ludwika Gbiorczyka, będąc uczniem III klasy Szkoły Podstawowej nr. 14 w Gdańsku, na Siedlcach. Po raz pierwszy wystąpił publicznie, w wieku 12 lat – 15 listopada 1959 w sali średniej szkoły muzycznej w Gdańsku-Wrzeszczu, z koncertem – recitalem, podczas którego wykonał utwory Mozarta, Młynarskiego, Corellego. Dochód z tego recitalu został przeznaczony na budowę 1000 szkół.
Jako uczestnik szkolnych przesłuchań został zauważony przez Tadeusza Wrońskiego, który był pod wrażeniem gry młodego muzyka:
Naukę kontynuował w Państwowym Liceum Muzycznym u jednego z najwybitniejszych polskich pedagogów wiolinistyki Stefana Hermana, a następnie studiował w jego klasie w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Gdańsku. Już jako 17-letni stu­dent wystąpił po raz pierwszy z orkiestrą symfoniczną i uzy­skał dyplom z wyróż­nie­niem specjalnym na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Niccolò Paganiniego w Genui.

Przełomowym momentem jego kariery było zwycięstwo w 1966, w Międzynarodowym Konkursie Radia Niemieckiego ARD w Monachium[6]. Kon­cer­tował na obu pół­ku­lach (wszyst­kie kraje Europy, USA, Ameryka Południowa, Japonia, Australia). Od 1968 wystę­po­wał w duecie z Jerzym Marchwińskim oraz upra­wiał też kame­ra­li­stykę wraz ze Stefanem Kamasą, Romanem Jabłońskim i Jerzym Marchwińskim jako czło­nek Kwartetu Polskiego Radia i Telewizji. 26 marca 1971 uzyskał dyplom ukończenia studiów wyższych z wynikiem bardzo dobrym z najwyższym wyróżnieniem.

Od 1994 jest profesorem i Kierownikiem Katedry Instrumentów Smyczkowych na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie oraz wykładowcą kursów mistrzowskich. Profesor wizytujący gdańskiej Akademii Muzycznej.

Zasiada w jury w wielu prestiżowych konkursach skrzypcowych m.in. w 2006 w Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Josepha Joachima[9] oraz wielokrotnie jako przewodniczący i członek Międzynarodowego Konkursu Młodych Skrzypków im. Karola Lipińskiego i Henryka Wieniawskiego w Lublinie oraz Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

W 2010 ukazała się książka wydana pod patronatem Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, z cyklu wywiadów ze znanymi gdańszczanami, Barbary Kanold Spłacam dług. Jest to swoisty zapis rozmowy, jaką publicystka Gazety Wyborczej Trójmiasto przeprowadziła ze światowej sławy skrzypkiem Konstantym Andrzejem Kulką.

źródło: wikipedia

Arvo Pärt to jeden z najwybitniejszych kompozytorów przełomu XX i XXI wieku. Jego utwory są najwyżej cenione nie tylko przez muzyków i muzykologów, ale także przez milionowe rzesze melomanów.
Arvo Pärt urodził się 11 września 1935 roku w Paide w Estonii. Jako dziecko rozpoczął naukę gry na fortepianie, którą kontynuował w Szkole Muzycznej w Tallinie, a następnie – z przerwą na obowiązkową służbę wojskową w armii sowieckiej – w Konserwatorium Państwowym w Tallinie, które ukończył w 1963 roku.
W latach (1958–1967) Pärt pracował w Radio Estońskim jako inżynier dźwięku, a jednocześnie komponował. W tym okresie powstały: dwunastotonowy Nekrolog (1960), sonorystyczne Perpetuum mobile (1963), pierwszy kolaż w muzyce estońskiej - Collage über B-A-C-H (1964), I Symfonia (1964), II Symfonia (1966), Pro et contra (1966). Credo (1968) stało się punktem zwrotnym zarówno w życiu artysty, jak i w jego twórczości. Kompozytor otwarcie przyznawał się do swojej wiary religijnej, za co popadł w niełaskę władz na kilka lat, a jedynym obszarem, na którym kompozytor mógł się oficjalnie realizować była muzyka filmowa.
W 1968 roku Pärt odrzucił wszystkie modernistyczne style, techniki i formy ekspresji, jakimi posługiwał się dotychczas w swojej muzyce koncertowej – i wycofał się. Kompozytor rozpoczął studia nad chorałem gregoriańskim, szkołą Notre
Dame oraz renesansową polifonią, czego efekty można już było dostrzec w III Symfonii z 1971 roku.
Kompozytor pojawił się ponownie na scenie muzycznej w 1976 roku prezentując nowy, niezwykle oryginalny język muzyczny, określony jako tintinnabuli (od łac. tintinnabulum – dzwoneczek). W tym stylu powstały takie arcydzieła jak: Cantus in memoriam Benjamin Britten (1977), Fratres (1977), Tabula rasa (1977) oraz Spiegel im Spiegel (1978). Tintinabuli to jednocześnie technika, styl i wyznanie wiary kompozytora. Znaczna część dorobku Pärta to utwory oparte na tekstach liturgicznych oraz modlitwach chrześcijańskich: Pasja (1982), Stabat Mater (1985), Te Deum (1985), Miserere (1989/1992),m Berliner Messe (1990/2002), Litania (1994/1996), Kanon pokajanien (1997), Como cierva sedienta (1998/2002) czy In principio (2003). Utwór Vater unser (2005/2011) ostał dedykowany papieżowi Benedyktowi XVI.Światową sławę uzyskały m.in. La Sindone (2005/2015), IV Symfonia (2008), Silhouette, hommage à Gustave Eiffel (2009/2010), Lament Adama (2009), Łabędzi śpiew (2013) czy Antyfony wielkie (2015) prawykonane przez Los Angeles Philharmonic pod batutą Gustavo Dudamela. W roku 2010, po trzydziestoletniej emigracji, Arvo Pärt wrócił na stałe w Estonii, gdzie wraz z żoną powołał do życia Centrum Arvo Pärta w Laulasmaa. Od roku 1984 Kompozytor współpracuje z firmą fonograficzną ECM. Szczególne miejsce w propagowaniu utworów Pärta zajmuje Orkiestra Kameralna z Tallina i Estoński Filharmoniczny Chór Kameralny pod batutą Tõnu Kaljuste.

Piotr Paleczny (ur. 10 maja 1946 roku w Rybniku)

Jeden z najwybitniejszych polskich pianistów, pedagog, profesor belwederski i Profesor Honorowy UMFC (2017), laureat i juror prestiżowych międzynarodowych konkursów pianistycznych, ceniony autorytet muzyczny, chary-zmatyczny organizator życia muzycznego, ambasador polskiej kultury w świecie. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fry-deryka Chopina) w klasie prof. Jana Ekiera. Laureat pięciu międzynarodowych konkursów pianistycznych: w Sofii (1968), Monachium (1969), Warszawie (1970), Pleven (1971) i Bordeaux (1972). Wyróżniony prestiżowymi na-grodami i odznaczeniami: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kul-turze – Gloria Artis”, meksykańskim orderem Águila Azteca, japońskim Orderem Wschodzącego Słońca, Złote Promienie ze Wstęgą, Nagrodą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Złotym Fryderykiem i Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii „Dzieło życia”.

Sukces odniesiony w VIII Konkursie Chopinowskim (1970, III nagroda i nagroda za najlepsze wykonanie poloneza) zapoczątkował międzynarodową karierę artysty. Występował w najważniejszych salach koncertowych Europy, Azji, obu Ameryk i Australii (m.in. Carnegie Hall w Nowym Jorku, Orchestra Hall w Chicago, Teatro Colón w Buenos Aires, Suntory Hall w Tokio, Royal Festival Hall w Londynie, Gewandhaus w Lipsku, Berliner Philharmonie, Concertgebouw w Amsterdamie, Musikverein w Wiedniu). Współpracował z wybitnymi dyrygentami i renomowanymi orkiestrami. Bogata dyskografia pianisty (firmowana m.in. przez Polskie Nagrania, EMI, BBC, CD Accord, Olimpia Records, Wifon, Naxos, DUX, BeArTon, Pony Canyon) znalazła uznanie melomanów i krytyków. Jest szczególnym promotorem polskich koncertów for-tepianowych: Fryderyka Chopina, Ignacego Jana Paderewskiego, Karola Szymanowskiego i Witolda Lutosław-skiego.

Od 1997 roku prowadzi w UMFC klasę fortepianu; jego studenci odnoszą sukcesy w międzynarodowych konkursach, m.in. w Konkursie Chopinowskim (Takashi Yamamoto – IV nagroda w XV Konkursie, Kyōhei Sorita – II nagroda w XV Konkursie). Jest także profesorem Talent Music Academy w Brescii (Włochy) oraz prowadzi kursy mistrzowskie na wszystkich kontynentach. Zyskał uznanie jako juror prestiżowych światowych konkursów piani-stycznych, m.in. w Warszawie, Paryżu, Londynie, Genewie, Leeds, Pradze, Moskwie, Tokio, Hamamtsu, Taipei, Cleveland, Toronto i Tel Awiwie, Montrealu, Los Angeles, Rio de Janerio. Od 1993 roku jest dyrektorem artystycz-nym renomowanego Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju, a od 2004 roku – Mię-dzynarodowego Konkursu im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy. W życiu i na scenie hołduje najważ-niejszym i najbardziej wzniosłym wartościom.

Oprac. Emilia Dudkiewicz

Jerzy Maksymiuk (ur. 9 kwietnia 1936 roku w Grodnie).
Jeden z najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich muzyków, dyrygent, kompozytor, pianista i improwizator, laureat prestiżowych konkursów wykonawczych i kompozytorskich, ambasador polskiej kultury w świecie. Ukończył Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) w zakresie kompozycji (1962, klasa Piotra Perkowskiego), fortepianu (1964, klasa Jerzego Lefelda) i dyrygentury (1969, klasa Bogusława Madeya). Wyróżniony prestiżowymi nagrodami i odznaczeniami, m.in.: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, Złotym Berłem, Złotym Medalem Elgar Society, Złotym Fryderykiem, Diamentową Batutą Polskiego Radia, Super Wiktorem, Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii „Dzieło życia”, Koryfeuszem Muzyki Polskiej w kategorii „Nagroda honorowa”, Medalem 100-lecia Odzyskanej Niepodległości. W uznaniu zasług University of Strathclyde w Glasgow uhonorował go tytułem Doctor of Letters. Wyróżniony zaszczytnym tytułem doktora honoris causa przez Uniwersytet w Białymstoku i Akademię Muzyczną w Bydgoszczy. Honorowy Obywatel Miasta Białegostoku.
W roku 1961 zdobył pierwszą nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy, ale porzucił pianistykę na rzecz dyrygentury. W latach 1972–1982 założył i rozwinął Polską Orkiestrę Kameralną, której nadał niepowtarzalną indywidualność artystyczną i z którą koncertował w tak prestiżowych salach, jak Carnegie Hall, London Proms, Wiener Musikverein, a także w Polsce. Polska Orkiestra Kameralna zyskała międzynarodową renomę, czego dowodem był kontrakt z wytwórnią EMI.
W roku 1975 Maksymiuk został pierwszym dyrygentem Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, z którą dwukrotnie odbył tournée po Europie, a także koncertował w Stanach Zjednoczonych. Przez dekadę (1983–1993) szefował BBC Scottish Symphony Orchestra, z którą poprowadził wiele koncertów i tournée, między innymi Koncertów Promenadowych w Londynie. Za osiągnięcia z tym zespołem uhonorowano go tytułem Conductor Laureate. Współpracował z English National Opera (1990), gdzie poprowadził premierowe przedstawienia Don Giovanniego i Zemsty nietoperza. Dyrygował w najlepszych salach koncertowych świata z wiodącymi orkiestrami: London Symphony Orchestra, London Philharmonic Orchestra, Philharmonia Orchestra, Orchestre National de France, Tokyo Metropolitan Symphony Orchestra i in. Koncertował także w Polsce, często z Sinfonią Varsovią, powstałą z Polskiej Orkiestry Kameralnej.
W dorobku ma około 100 płyt, m.in. dla EMI, Hyperion i Naxos. Wiele z nich zdobyło prestiżowe nagrody, m.in. Wiener Floeten Uhr (1982), Gramophone Award (1992, 1995), kilka Fryderyków (2003, 2004, 2009, 2017, 2022). Jest propagatorem muzyki współczesnej, jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Wielokrotnie brał udział w „Warszawskiej Jesieni” (gdzie zdobył dwie statuetki Orfeusza), a w różnych krajach dokonał prawykonań około 200 współczesnych utworów. 
Aktywnie działa także jako kompozytor (ponad sto kilkadziesiąt utworów). Tworzy muzykę symfoniczną, utwory kameralne, pieśni, muzykę filmową i baletową. Wspólnie z żoną Ewą był bohaterem filmu Maksymiuk. Koncert na dwoje (reż. Tomasz Drozdowicz, 2018), wyróżnionego nagrodą publiczności w Międzynarodowym Warszawskim Festiwalu Filmowym.